راهنمایتان کیست و پیامش چیست؟
داریوش دهقان
www.dariushdehghan.com
همانطور که می دانید ما ازاولین تا آخرین لحظه های عمرمان درحال یادگیری هستیم، و صد درصد رفتارهای غیرغریزیمان ناشی از یادگیری می باشد. بعبارت دیگراساس همه اخلاقیات، اعتقادات، قضاوت ها و ارزش هایمان را ازکسی یا جایی آموخته ایم. واقعیت اینست که درهر دوره ومرحله ای از زندگیمان، شخص یا منبعی درنقش مربی، الگو و راهنما، پیوسته مطالبی را بما آموخته و می آموزند. اثر آموزشهای مستقیم و غیرمستقیم این منابع و مربیان رسمی و غیررسمی، آنقدرزیاداست که می تواند تمام تفکرات و تصمیمات و رفتارهای ما را تحت تاثیر قرارداده و مسیرزندگیمان را تعیین کند. تلاش غیر تقلیدی افراد برای یافتن بهترین مدرسه، جستجویشان برای پیدا کردن پرمحتوا ترین کتاب و مقاله ، تاکید شان برای گزینش مناسب ترین همنشین، واحترام فراوان و راستینشان به مربیان وراهنمایان بزرگ، موید این واقعیت است.
پذیرش این مطالب ما را به این نتیجه می رساند که پیروزی ویا عدم پیروزیمان نیز تا حد زیادی ناشی از تعلیمات مربیان و راهنمایان و بطورکلی منابع یادگیری مختلفی می باشد که داشته و داریم. این نتیجه گیری نباید مارا برانگیزد که دیگران را بخاطرناکامی خود سرزنش کنیم، اما باید وادارمان کند که هرچه زودتر منابع راهنمایی و مربیان بی مایه خود را از رده خارج کرده و به گزینش راهنمایان ومربیان شایسته و صلاحیت دار بپردازیم.
حقیقت اینست که آموخته های ما گاهی با خود زندگیمان ارزشی برابر پیدا می کند. همان طورکه دانش و مهارت سودمند موجب حفظ سلامت ، ادامه زندگی، ارتقا، اعتبار و سودبخشیمان می شود، یادگیرهای غلط می تواند موجب انحراف، بی اعتباری، بی حاصلی و به خطر انداختن کل هستیمان بشود. نوشته و سخنی که دید خواننده و شنونده را محدود می سازد، فیلمی که بی بند و باری را تزریق می کند، فردی که تخم بدبینی و یاس را در ذهن دیگری می کارد، کارمندی که همکار خود را به بی قیدی یا اختلاس راغب می کند، گروه همگنی که وسوسه فرارازخانه را دردختری برمی انگیزد، همنشینی که دوستش را به سوی مصرف مواد مخدرو اعتیاد سوق می دهد، همه مثال هایی از بدآموزی راهنمایان بی صلاحیت می باشند.
افراد بیشماری حتی در بزرگسالی خود را ناتوان، غیرمصمم، دنباله رو، ویا نا امید می بینند زیرا در دوران کودکی ، فرد نادان و یا مغرضی درکسوت راهنما و مربی، چنین برچسب هایی بر ایشان نهاده است. بنابراین روشن است که نمی توانیم و نباید هر منبع وماخذی را بعنوان مربی، الگو و راهنمای خود بپذیریم. حتی ضروری است که در اولین فرصت، آگاهانه و مصرانه انگ و اثرآموخته های زیانبار دوران کودکی و یا زمان حال را که ازمربیان، الگوها و یا منابع کم مایه بر ذهنمان نشسته، بشوییم، وآموزش های ارزشمند را جانشینشان سازیم. این پاکسازی ذهنی و بازآموزی آگاهانه که می تواند اثراتی شگرف و تعیین کننده برزندگیمان داشته باشد، وقتی عملی و آسان تر می شود که ویژگی های راهنمای صلاحیتداررا بشناسیم و از کیفیت پیامش با خبر شویم.
یکی از ویژگی های مربی خوب و راهنمای صلاحیتدار اینست که دارای دیدی وسیع بوده و درباره موضوع مورد نظرآگاهی و تجربه کافی داشته باشد. ساده تر اینکه او باید جهان بینی و دریافتی عمیق داشته باشد تا بتواند پرداختی شایسته کند. بزرگترین عامل انحراف نوجوانان در هرجامعه ای پیروی آنان از افراد گروه همگن می باشد. حال آنکه این افراد بدلیل دانش و تجربه محدود شان نمی توانند برای یکدیگر نقش راهنما و مربی داشته باشند. دیده می شود که بعضی از بزرگسالان نیزاز کسانی راهنمایی می جویند که با آنها دوست یا همکارند ولی لزوما دانش و اطلاعات لازم را درزمینه مورد راهنمایی ندارند.
بی غرض بودن، ویژگی دوم مربی و راهنما می باشد. روشن است که نمی توان آسوده خاطردل به هدایت کسی بست که ارائه طریق می کند تا خودش را به سودی برساند.
سومین ویژگی مربی و راهنما، توانایی او دربرقراری ارتباط و بیان بی ابهام مطالب می باشد. دانا ترین افراد اگر نتوانند ارتباط لازم را با مخاطب برقرار کنند و دانش خود را بروشنی منتقل نمایند ، خود رااز لذت سود رسانی و مخاطب را ازنعمت درک مطالب محروم می کنند.
شناخت داشتن از توانایی ها، نیازها و شرایط مخصوص مخاطب، ویژگی عمده دیگر مربی و راهنما ست. هشتاد درصد موفقیت راهنما در گرو شناخت درست او از وضعیت وموقعیت مخاطب می باشد. دردسترس و قابل اعتماد بودن، مهارت درمشاهده گری داشتن، توان تجزیه و تحلیل کردن؛ بازخورد دقیق و به موقع دادن، مشوق و مثبت بودن، بعضی دیگر از ویژگی های مربی و راهنمای با صلاحیت است.
موضوع با اهمیت دیگری که باید کانون توجه قرار گیرد، پیام منابع، رسانه ها، وراهنمایان عمومی می باشد. باید دریابید که پیامشان چیست و در نهایت می خواهند شما را به کدام جهت سوق دهند. می دانیم که انسان و حیوان هر دو دارای بعضی از نیازهای مشابه می باشند. انسان مثل حیوانات به خوردن، خوابیدن و داشتن پناهگاه محتاجست. اوهمچون آنها تولید مثل می کند وبرای بقای خویش می کوشد. حال اگرهمه توجه و تلاش انسان و پیام راهنمایانش متوجه برطرف کردن این نیازها باشد، درسطحی نگهداشته شده یا مانده است که هم خلاف طبعیت وتکامل اوست و هم برعلیه تمام آرمانهای عالی انسانی.
بر خلاف حیوان که رفتارهایش غریزی و ازپیش برنامه ریزی شده است، انسان تنها زمانی شایستگی نام خود را پیدا می کند که غرایز خویش را تحت فرمان درآورده، از مرزاشتراک با حیوانات گذشته، رفتارهای خود را براساس تفکر برگزیده، و به پرورش وگسترش جنبه هایی که او را از حیوانات متمایز می سازد، بپردازد. بنابراین انسان می خواهد که پیام راهنمایش یاد آور و محرک توانایی هایی چون تفکر، خلاقیت، وجدان، قضاوت و ویژه بودن هر فرد باشد. پیام راهنما باید یاریش کند تا هدفی را بر گزیند که رسیدن به آن امروزش را با معنی کرده و فردایش راپرثمر سازد. او می داند که هر هدفی پایگاهی برای ساختن هدفهای دیگرست. بنابراین می خواهد که پیام راهنما او را در مسیری قرار دهد وبه تلاشی وادارد که ازد ستآوردهایش خود و دیگران را بهره مند ساخته و در مقایسه خویشتن با خود، انسان کامل ترو پیشرفته تری ببیند. انسان می خواهد که پیام راهنما اورا به کاربرد واژه های پرسشی "چرا" و " برای چه" تشویق کند، توان سخن دانی و سخن گویی، نیروی دلیل آوری ، قدرت مقایسه کردن ، و امکان گزینش او را بر انگیزد. می خواهد که پیام راهنما او را از مرزهای محله و شهرو کشور درآورده، افق دیدش را وسیع تر کرده، و اورا به بهترینی که می تواند بشود، هدایت نموده، و در دستیابی به رفیع ترین و ارزشمندترین آمال انسانی رهنمونش شود.
با توجه به این مطالب و چشمداشت به موفقیت وآینده ای درخشانتر، نا گزیریم که راسخ و استوار در جستجو باشیم تا بهترین راهنما و برترین پیام را برگزینیم. در اینجا تاکید برگزینش است. مدت زمانی را که برای خواندن کتاب یا مقاله، جستجو در سایت، تماشای یک برنامه، گوش دادن به یک سخنران، یا دنبال کردن پیام های آنها صرف می کنید پاره ای ازعمرشماست. اگر پاره ای ازعمرگرانبها یتان را برای چیزی می دهید آن چیز باید ارزشی برترازوقت صرف شده داشته باشد. بنا براین برگزیدن راهنما و ماخذ شایسته، درمیان فهرست برنامه های خودسازی و ترقی خواهانه شما، می بایست بالاترین اولویت را داشته باشد. تردیدی نیست که کسی که همسطح شماست نمی تواند شما را به سطحی بالاترارتقا دهد. اینجاست که می توانید برای یافتن راهنمای شخصی، به باتجربگان فرهیخته کشورمان روی آورید. می توان گفت که آنها شکل کمال یافته ما و آینه زمانند. آنها زندگی را آزمایش کرده اند و بسیاری ازآنچه را که ما می خواهیم بدانیم، می دانند. آنها دیرزمانی بکشورشان خدمت کرده و با همه دل خواهان پیشرفت آن و فرزندانش می باشند. تردید نکنید وازاین سالخوردگان کریم و ثمربخش یاری بخواهید. از میان آنها کسانی را برگزینید، وقت ملاقات و امکان گفتگوهای دوره ای بوجود آورید. توانایی ها ،آرزوها، و شرایط خویش را بی پرده با ایشان درمیان نهید. با برقرارکردن این ارتباط،، آنها را از مصاحبت ورشد خود مسرورمی کنید و خویشتن را از دید وسیع، تجربیات گرانبها و راهنمایی های روشن آنها برخوردارمی سازید. dariush@dariushdehghan.com
برای اطلاعات بیشتر به کتاب " رازهاي جاودانه پيروزي" نوشته همين نويسنده مراجعه فرماييد